ساموئل هنل متولد ۱۸۰۰ میلادی است (۱۱۷۹ شمسی)؛ از ۳۸ سالگی نماینده‌ی سیاسی انگلستان در خلیج فارس بوده تا ۱۸۵۲ (۱۲۳۱ شمسی)… (یک‌بار از ۱۸۳۸ تا ۱۸۴۱ و بار بعد از ۱۸۴۳ تا ۱۸۵۲)؛ وی بیش از ۱۲ سال نیز سابقه‌ی دستیاریِ همین سمت را دارد؛ از ۱۸۲۶ تا ۱۸۳۸… ( +) (بنابراین او از ۱۸۲۶ تا ۱۸۵۲، بجز احتمالاً یک بازه‌ی دو ساله، در خلیج فارس روزگار گذرانده؛ بیش از ربع قرن؛ ۲۶ سال!)
پروفسور جِی بی کِلی (تاریخ‌نگار شهیر و مولف کتاب «هجوم انگلیس به جنوب ایران») در وصف هنل گفته: «بدون تردید، او، بزرگ‌ترین سیاستمداری‌ست که دفتر نمایندگی سیاسی بریتانیا در خلیج فارس، به خود دیده…»( +)
هنل با آنه اینمَن آُرتون، دخترِ مدیر بخش پزشکیِ کمپانی هند شرقی در بمبئی ازدواج کرد و صاحب دو پسر شد… جیمز بروس هنل، پسر اول‌شان، در ۱۸۴۳ (۱۲۲۲ شمسی)، و پسر دوم، ویلیام فردریک هنل، در ۱۸۵۰(۱۲۲۹ شمسی)، هردو در بوشهر به دنیا آمدند… کمی بعد، در ۱۸۵۲(۱۲۳۱ شمسی)، هنل با درجه‌ی سرهنگی بازنشست شد و با همسر و فرزندانش به انگلستان باز گشت. پسرانش بعدها به ارتش بریتانیا پیوستند و به استخدام کمپانی هند شرقی در آمدند؛ هردو هم در ۱۸۷۹(۱۲۵۸ شمسی)، در جنگ با افغانستان کشته شدند… ( +)
هنل تعلیمات مقدماتی را نزد ویلیام ادمونتون گذراند و به خدمت کمپانی هند شرقی در آمد… کمتر از ۶ سال پس از سرکوب قواسمِ شارجه توسط بریتانیا در راس‌الخیمه در ۱۸۱۹ و متعاقبِ آن، قراداد صلح عمومی در ۱۸۲۰ (۱۱۹۹ شمسی)، هنل به سمت دستیار نمایندگی مقیم بریتانیا در بوشهر منصوب شد؛ در ۱۸۲۶ (۱۲۰۵ شمسی)… ( +)
پس از عزیمت دیوید ویلسن در ۱۸۳۰، هنل موقتاً مسئول دفتر نمایندگی بریتانیا مقیم بوشهر شد؛ و در بین سال‌های ۱۸۳۱ تا ۱۸۳۷ چند بار دیگر نیز عهده‌دار این وظیفه شد۱ تا اینکه در ۱۸۳۸ (۱۲۱۷ شمسی)، پس از ۱۲ سال دستیاری، به عنوان نماینده‌ی رسمی بریتانیا در خلیج فارس (مستقر در بوشهر) معرفی شد… ( +)
مهم‌ترین اقدام هنل در طول سال‌های مسئولیتش در دفتر نمایندگی بریتانیا در بوشهر، تأدیب و سرکوبِ اعرابِ ساکن در سواحل جنوبی خلیج فارس بود… بریتانیا به بهانه‌ی نزاع‌های گاه و بیگاهِ قبائل مختلف عرب بر سر مسئله‌ی صید مروارید، و همین‌طور به اسم ساماندهی دریانوردی در خلیج فارس، شیوخِ ابوظبی، شارجه، دبی و راس‌الخیمه را وادار به امضای معاهدات و پذیرش مقرراتی کرد که به طور ضمنی، بریتانیا را به مهم‌ترین بازیگر صحنه‌ی دریانوردی خلیج فارس مبدل می‌کرد و قدرت اول منطقه…
یک بُعدِ اهمیت ماجرای سنگباران میتلند در روز تاسوعای ۱۲۵۵ قمری (۱۲۱۸ شمسی؛ ۱۸۳۹ میلادی) هم همین بود که پس از سرکوب اغلب طوایفِ ساکن در سواحلِ جنوبی خلیج فارس، انگلستان، با اشغال خارگ و برنامه‌ریزی برای تسخیر بوشهر، سعی داشت آخرین صداهای مخالف را نیز در نطفه خفه کند و به قدرت مطلق آب‌های شور و گرم خلیح فارس تبدیل شود… هدفی که با حضور غافلگیرانه‌ی مردم در اسکله‌ی کوتی، موقتاً به فراموشی سپرده شد و هنل مسئولیتِ تحقق این مهم را بر عهده‌ی جانشینانش گذاشت…
پس از او، معاون‌ش، سِر آرنولد باروز کِمبال، به عنوان نماینده‌ی بریتانیا در خلیج فارس معرفی شد؛ کسی که در لشکرکشی هندی-انگلیسی به افغانستان و اشغال غزنی و کابل حاضر بود؛ و پس از وی، ناخدا فلیکس جونز به این سمت رسید و توانست کار ناتمامِ هنل و کمبال را در جنگ ریشهر (در جریان غائله‌ی جنگ دوم هرات) به پایان رساند… (+(
هنل که پس از بازنشستگی به انگلستان باز گشته بود و با همسرش زندگی می‌کرد، در ۱۸۸۰، در آستانه‌ی ۸۰ سالگی درگذشت… ( +)
منابع و پی‌نوشت‌ها:
- رابینو، لویی: دیپلمات‌ها و کنسول‌های ایران و انگلیس؛ ترجمه‌ی غلامحسین میرزا صالح؛ نشر تاریخ ایران؛ تهران ۱۳۶۳؛ صفحه ۱۳۰
صفحه‌ی ویکی‌پدیای ساموئل هنل
وب‌سایت یادبودهای جزیره‌ی وایت
صفحه‌ی ویکی‌پدیای آرنولد باروز کمبال